تصاویر شبیه سازی شده از صحن جدید محمدی آستان مقدس حضرت شاهچراغ علیهماالسلام

معاون حقوقی آستان مقدس حضرت احمد بن موسی شاهچراغ علیه السلام: تمامی زمین هایی که حرم مطهر، اقدام به ساماندهی آن‌ها کرده است، به صورت قانونی تحت مالکیت آستان مقدس است و سندهای تک برگ آن‌ها موجود و قابل ارائه به اصحاب محترم رسانه و تمامی افرادی است که پیرامون آن، سوال دارند   

نشست خبری پیرامون پروژه «احداث صحن محمدی(ع) آستان مقدس احمدی و محمدی علیهماالسلام»، چهارشنبه ۷ آذرماه، با حضور مهندس صحرائیان معاون «توسعه و مدیریت منابع» و حجت الاسلام والمسلمین سعادت‌فرد معاون «موقوفات، نذورات و امور حقوقی» حرم مطهر برگزار شد.

 مهندس صحرائیان در ابتدای این نشست خبری، ضمن خیر مقدم به اصحاب رسانه و تشکر بابت انعکاس اخبار و پوشش برنامه‌های حرم مطهر، اظهار کرد: آستان مقدس احمدی و محمدی علیهماالسلام، جدای از جایگاه والای معنوی آن که مدفن دو امامزاده جلیل‌القدر و واجب التکریم حضرت احمدبن موسی الکاظم و حضرت سیدمیرمحمدبن موسی الکاظم علیهماالسلام می‌باشد، یک مکان تاریخی ارزشمند با هنر معماری فاخر و کم‌نظیر در ایران اسلامی است و حفظ و صیانت از این بارگاه منور، همواره مورد تاکید و اهتمام تولیت معزز و مسئولان آستان مقدس بوده و هست و به صورت مستمر و علی الدوام برای مرمت و نگهداری این بنای منحصر به فرد تاریخی، هزینه می‌شود.

وی در ادامه به دغدغه آستان مقدس نسبت به حفظ بناهای تاریخی در حال تخریب به واسطه تعریف طرح های ساماندهی اشاره کرد و گفت: علاوه بر حفظ و صیانت از بخش‌های داخلی حرم مطهر، آستان مقدس نسبت به مرمت تعدادی خانه تاریخی تحت تملک در جوار این بارگاه منور، اقدام نموده است. یکی از این خانه های میراثی، خانه حسنی اردکانی می‌باشد. علاوه بر این خانه، بنا‌های تاریخی دیگری نیز به همت آستان مقدس از طریق پیگیری‌های به عمل آمده با کارگروه ملی زیارت و سازمان برنامه و بودجه کشور و جذب اعتبارات لازم برای سازمان میراث فرهنگی به عنوان مجری کار، مرمت خواهند شد.

مهندس صحرائیان با بیان اینکه طی سالیانی که بنده و تولیت معزز آستان مقدس، عهده دار مسئولیت در حرم مطهر بوده ایم هیچگونه مداخله و تخریبی در بافت نداشته‌ایم، گفت: سیاست کلی حرم ساماندهی در محدوده تملکات موجود خود است و برخی شایعات خلاف این موضوع که در فضای مجازی شاهد آن هستیم کذب محض می‌باشد. موضع قطعی حرم مطهر بر این است که بناهای تاریخی ثبت ملی شده باید حفظ و صیانت بشوند و مسئولان آستان مقدس حضرت احمدبن موسی علیهماالسلام، بیشتر از هر فرد و نهاد دیگری، دغدغه‌مندانه و دلسوزانه در این مسیر حرکت می‌کنند؛ یکی از دغدغه‌های اصلی ما بازگرداندن زیست و امنیت پایدار به بافت پیرامونی آستان مقدس است.

وی با بیان اینکه احساس نیاز به ساماندهی بافت پیرامونی آستان مقدس، به دلیل مسائل امنیتی و حملات تروریستی صورت گرفته، بیش از پیش احساس می‌شود، گفت: عدم ساماندهی بافت فرسوده اطراف حرم مطهر توسط دستگاه های ذیربط – که متاسفانه شاهد ناهنجاری‌های گسترده اجتماعی و حضور اتباع بیگانه در آن هستیم – زمینه را برای سوء استفاده از این محیط ناامن توسط گروه های تکفیری و انجام حملات تروریستی که منجر به شهادت مظلومانه جمعی از زائرین و مجاورین حرم مطهر شد، فراهم کرد. لذا ضروری است که در راستای تکریم زائران و مجاوران و تسهیل راه های دسترسی مطلوب به حرم مطهر، بافت فرسوده اطراف آن، ساماندهی شود.

معاون «توسعه و مدیریت منابع» حرم مطهر، با بیان اینکه به هیچ عنوان حرم مطهر به دنبال این نیست که در بافت تاریخی شیراز مداخله کند؛ گفت: نکته حائز اهمیت این است که آستان مقدس، متولی بافت تاریخی شیراز نیست و سازمان‌ها و نهادهایی همچون سازمان میراث فرهنگی، شهرداری، فرمانداری و … می‌بایست در بحث‌های مربوط به بافت‌های تاریخی ورود کنند و بر اساس ضوابط و معیارهای فنی مهندسی و شهرسازی این بافت‌ها را احیا کنند؛ ما هم مانند دوستداران میراث فرهنگی به دنبال بازسازی و مرمت این بافت‌ در محدوده تملکات خود هستیم.

وی در ادامه به پروژه احداث دارالشفای جدید آستان مقدس در سه طبقه اشاره کرد و گفت: احداث یک مرکز درمانی تخصصی و فوق تخصصی در جوار حرم مطهر و در این منطقه محروم، واقعاً مورد نیاز و یک ضرورت اجتناب ناپذیر است که از اسفندماه 1401 با مشارکت خیرین، در زمین ضلع شمالی بازار شاهچراغ علیه السلام، این پروژه آغاز و مساحتی در حدود 2000 مترمربع، جهت احداث آن گودبرداری شده است. این دارالشفاء مصوبه کمیسیون ماده 5 استان را هم دارد، یعنی استاندار، شهردار و مدیر کل میراث فرهنگی، آن را مورد تایید قرار داده اند. بخشی از زمین دارالشفاء را ورثه مرحوم دکتر نجابت اهدا کرده‌اند و یک بخش هم متعلق به خود آستان مقدس است که هیچ ساخت و سازی در آن صورت نگرفته و بر اساس مصوبه کمیسیون ماده ۵ و شورای برنامه‌ریزی استان قرار است یک ساماندهی اتفاق بیافتد.

مهندس صحرائیان، به پروژه احداث صحن محمدی علیه السلام در ضلع شمال شرقی آستان مقدس با مساحت چهار هزار مترمربع، اشاره کرد و گفت: در طراحی صحن جدیدالاحداث، توجه ویژه به بافت و معماری منطقه شده است. طراحی صحن محمدی(ع) بر مبنای وجود چهار بنای ارزشمند تاریخی در شرق حرم مطهر، یعنی بناهای «حسنی اردکانی»، «صدر»، «ظریفکار» و «اکبری»، با تاکید بر حفظ و مرمت آنها صورت گرفته است، که بر همین مبنا، خانه حسنی توسط خود حرم مطهر، مرمت و احیا گردید و بناهای «ظریفکار» و «نعمت اللهی» نیز در آینده نزدیک، مرمت آن‌ها شروع خواهد شد.

وی در توضیح بیشتر پیرامون طرح احداث صحن محمدی علیه السلام و ساماندهی ضلع شرقی آستان مقدس، گفت: در ضلع جنوبی حرم مطهر حضرت سید میرمحمد علیه السلام، یک ایوان با ستون‌های خاص و بی‌نظیر است که قصد داریم ایوانی به همین شکل در ضلع مشرف به صحن جدید و روبروی حرم مطهر حضرت سیدعلاالدین حسین علیه السلام احداث کنیم. یعنی یک ایوان بسیار زیبا برای حرم حضرت سید میر محمد علیه السلام، به سمت شرق که در جلوی آن یک صحن کوچک تحت عنوان صحن محمدی علیه السلام با طراحی‌های ویژه خانواده و دارای مهد کودک است، ساخته می‌شود که یک ارتباط دهنده با مسجد جامع عتیق به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران خواهد بود. متاسفانه این مسجد هم‌اکنون به دلیل ساخت بازار بین الحرمین مهجور مانده است.

معاون «توسعه و مدیریت منابع» حرم مطهر، تصریح کرد: با اجرایی شدن پروژه ساماندهی شرق، اتصال مسجد جامع عتیق به بازار تاریخی حاجی و مسجد تاریخی طبالیون و مدرسه علمیه تاریخی حکیم و حرم مطهر و بافت برقرار می گردد. مشاورین ما در این طرح، از مشاورین برتر و بزرگ کشور هستند و پیمانکار آن نیز یکی از پیمانکاران مجرب در ساخت بناهای مذهبی است. اعتبار این پروژه از مصوبه سفر رئیس جمهور شهید حضرت آیت الله رئیسی است که از محل اعتبارات وزارت نفت تأمین می‌شود. البته قطعاً هزینه‌های آن بیشتر خواهد بود که نیاز هست خیرین به میدان بیایند و دست یاری بدهند تا بتوانیم با کمک یکدیگر این صحن ارزشمند را بنا کنیم. پروژه های احداث دارالشفاء و ساخت صحن محمدی(ع)، با مصوبات و طرح‌های بالا دست تطابق دارد.

وی در ادامه به پروژه طرح توسعه موزه حرم مطهر اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از پروژه های عمرانی حرم مطهر، پروژه طرح توسعه موزه آستان مقدس است. هم اکنون بیش از ۱۲ هزار شیء بسیار ارزشمند مربوط به ادوار مختلف تاریخی، در این موزه و خزانه‌ی آن نگهداری می شود، و نیاز مبرم به توسعه این موزه فاخر جهت در معرض دید عموم قرار گرفتن تمامی اشیاء آن، وجود دارد.

مهندس صحرائیان خاطرنشان کرد: یک سری از تخریب‌هایی که در سالیان گذشته در محیط پیرامونی حرم مطهر صورت گرفته است، به واسطه ارتباط دادن مجموعه بین الحرمین و شورای شهر و مرکز همایشهای شهر به خیابان لطفعلی خان صورت گرفته و هیچ ارتباطی با حرم مطهر نداشته است.

وی با بیان اینکه حرم مطهر برای بازگرداندن زیست و امنیت پایدار به بافت پیرامونی، اهتمام دارد، گفت: به نظر می رسد تنها دغدغه برخی از دوستداران میراث فرهنگی صرفاً حول محور مسائل سخت افزای و بنا و ساختمان می‌باشد و هیچگونه صحبتی از مسائل اجتماعی و امنیتی و زیستی ساکنین بافت نمی‌شود. این مسائل باید در کنار هم مورد توجه قرار گیرد.

مهندس صحرائیان بر لزوم بسط و گسترش و الگوسازی از هنرهای در حال فراموشی توسط فعالان و دغدغه‌مندان میراث فرهنگی، تأکید کرد و گفت: حرم مطهر در کنار وظایف اصلی خود، از این امر مهم نیز غافل نشده است و در این راستا کارگاه‌های مرمت کاشی و معرق و گره توسط حرم مطهر با همکاری سازمان میراث فرهنگی، دایر شده است.

وی اضافه کرد: نه‌تنها نگهداری از خود حرم به عنوان یک سرمایه ملی، توسط متولیان حرم صورت می‌پذیرد، بلکه پیگیری اخذ بودجه جهت مرمت بناهای تاریخی پیرامونی نیز توسط حرم مطهر انجام شده و حتی خود حرم مطهر در ثبت ملی بافت تاریخی پیرامونی، پیشقدم است.

معاون «توسعه و مدیریت منابع» حرم مطهر در پایان خواستار همکاری بیشتر سازمان میراث فرهنگی با حرم مطهر، به منظور تسریع در مرمت بناهای تاریخی تحت تملک آستان مقدس شد.

در ادامه این نشست خبری، حجت الاسلام والمسلمین سعادت‌فرد، معاون «موقوفات، نذورات و امور حقوقی» حرم مطهر، در پاسخ به برخی شبهات اظهار کرد: تخریب‌هایی بین سال‌های ۹۲ تا ۹۴  پیرامون حرم مطهر حضرت شاهچراغ علیه السلام صورت گرفته، اینکه قانونی یا غیرقانوی می‌باشد، ما در مقام قضاوت آن نیستیم؛ اشخاصی که در آن سال‌ها این کار را انجام دادند، اگر خلاف بوده است، در همان زمان مجموعه میراث فرهنگی و نهادهای ذیربط باید ضمن برخورد، آن را اصلاح می‌کردند.

وی خاطرنشان کرد: تکریم زائران و مجاوران حرم مطهر، یکی از مهمترین رسالت‌های آستان مقدس است و در این راستا خود را موظف می‌دانیم که با انجام طرح های ساماندهی در محدوه تحت مالکیت و پیگیری ساماندهی در سایر محدوده های بافت، مشکلات مردم را در محدوده بافت فرسوده حرم مطهر حضرت شاهچراغ علیه السلام، که معظلات و ناهنجاری‌های اجتماعی بسیاری در آنجا وجود دارد، حل و فصل کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین سعادت‌فرد، در ادامه به پروژه های در حال اجرا اشاره کرد و گفت: پروژه ساماندهی ضلع شرقی آستان مقدس و احداث صحن محمدی علیه السلام در فضایی به وسعت 4 هزار مترمربع اجرا می‌شود. دارالشفاء جدید حرم مطهر نیز فضایی در حدود 2 هزار متر مربع را در بر خواهد گرفت و نقشه آن زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی شیراز آماده شده است. این درمانگاه قرار بوده است که ۵ سال پیش ساخت آن شروع بشود ولی متاسفانه به دلیل نداشتن اعتبارات انجام نشد. با توجه به اعتباراتی که کسب کردیم و کمک خیرین امسال توانستیم ساخت و ساز این کار را شروع کنیم.

وی در ادامه به بحث ساخت قبور در حرم مطهر اشاره کرد و گفت: ما مخالف هستیم که حرم‌ها تبدیل به قبرستان بشود، اما دفن پیکر اشخاص در فضاهای معنوی حرم های مطهر و اعتاب و اماکن مقدس، پیشینه ای تاریخی دارد و از دیرباز رواج داشته و بنا بر درخواست های مردم مومن و ارادتمندان اهل‌بیت عصمت و طهارت علیهم السلام است و حرم مطهر حضرت احمدبن موسی علیهمالسلام نیز از این قاعده مثتثنی نیست، البته طرح های توسعه و ساماندهی بافت پیرامون حرم، هیچگاه با هدف احداث قبور نبوده و نیست.

معاون «موقوفات، نذورات و امور حقوقی» حرم مطهر، با بیان اینکه حرم مطهر، صرفا در محدوده های تحت مالکیت خود، اقدام به اجرای طرح های ساماندهی می‌کند، خاطرنشان کرد: آستان مقدس به هیچ عنوان وارد بافت تاریخی نخواهد شد و در محدوده خود حرم که اسناد و مدرک آن در تملک آستان مقدس می‌باشد، فعالیت می‌کند. تمامی زمین‌هایی که آستان مقدس، اقدام به ساماندهی آن‌ها کرده است، به صورت قانونی تحت مالکیت حرم مطهر است و سندهای تک برگ آن‌ها موجود و قابل ارائه به اصحاب محترم رسانه و تمام افرادی است که پیرامون آن، سوال دارند.

وی در ادامه با انتقاد از ناهنجاری های پیرامون حرم مطهر و بی‌توجهی‌های مسئولین به آن گفت: بافت تاریخی اما فرسوده اطراف حرم مطهر، به دلیل کوتاهی مسئولین ذیربط، متاسفانه تبدیل به جایگاهی برای معتادین متجاهر و خانه‌های فساد شده است. آیا این شایسته سومین حرم اهل بیت علیهم السلام است؟! در بعضی از کوچه‌های اطراف حرم مطهر، اگر آتش‌سوزی بشود خودروهای امدادی نمی‌توانند وارد بشوند، گاهاً در بعضی از این خانه‌ها افرادی بودند که فوت شده اند اما حتی آمبولانس و برانکارد را هم نمی‌توان از این کوچه‌ها عبور داد و متوفی را با گاری جابجا می‌کنند. آیا این راه های دسترسی بسیار محدود، شایسته حرم مطهر حضرت احمدبن موسی الکاظم علیهمالسلام است؟!

حجت الاسلام والمسلمین سعادت‌فرد، اظهار کرد: بودجه ساماندهی ضلع شرقی آستان مقدس و احداث صحن محمدی(ع)، در دوره ریاست جمهوری شهید آیت الله رئیسی مصوب شده است. آستان مقدس، یک نهاد دولتی نیست، و ردیف بودجه مستقل ندارد و  خودگردان اداره می‌شود. اداره کردن این مجموعه معظم نیاز به هزینه قابل توجه دارد اما متاسفانه درآمد حرم مطهر از محل موقوفات آن بسیار اندک و محدود است، هرچند که در سال‌های اخیر تلاش‌های بسیاری برای احیای موقوفات آن انجام شده است.

معاون «موقوفات، نذورات و امور حقوقی» حرم مطهر، در ادامه به خدمات آستان مقدس احمدی و محمدی علیهماالسلام به ساکنان مناطق محروم اطراف حرم مطهر اشاره کرد و گفت: در کنار احداث درمانگاه تخصصی و فوق تخصصی، مرکز خدمات اجتماعی و نیکوکاری حرم مطهر با مشارکت خیرین، خدمات متعددی به ساکنان مناطق محروم پیرامون حرم مطهر ارائه می‌کند. در حال حاظر بیش از هزار خانواده تحت پوشش این مرکز قرار دارند. تهیه و توزیع بسته های معیشتی بین نیازمندان، تهیه جهیزیه برای زوجین نیازمند، آزادسازی زندانیان جرائم غیر عمد، تهیه نوشت افزار برای کودکان، توانمندسازی نیازمندان، حمایت و معرفی بیماران کم برخوردار به مراکز درمانی، و مواردی از این دست به همت این مرکز صورت می‌گیرد.