حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، بانوی تبیین و نخستین مدافع ولایت

شرکت در مسابقه ملی بانوی تبیین

به همت معاونت فرهنگی آستان مقدس حضرت شاهچراغ علیه‌السلام، این مقاله به مناسبت ایام فاطمیه و شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها) تهیه شده است تا الگویی روشن از جهاد تبیین، صبر و شجاعت بانوی بزرگ اسلام ارائه دهد. سیره و خطبه‌های ایشان، مسیر روشنی برای همه مسلمانان در دفاع از ولایت و پایبندی به آموزه‌های الهی فراهم می‌کند. این متن، محور مسابقه‌ «بانوی تبیین» است و علاقه‌مندان می‌توانند با مطالعه آن، درک عمیق‌تری از شخصیت والای حضرت زهرا(سلام الله علیها) کسب کنند.

الگویی کامل برای جهاد تبیین

بدون شک حضرت فاطمه علیهاالسلام، بانوی بی‌نظیر تاریخ است و هیچ زنی در عالم به مقام و جایگاه ایشان نمی‌رسد؛ شخصیتی که یک سوره در قرآن در شأن اوست.

آیات فراوان قرآن نیز مانند:

• آیه تطهیر
  إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرا
• آیه مباهله
  فَمَنْ حَاجَّكَ فيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبين
• آیه هل أتی
  إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُريدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُورا
• آیه مودّت
  قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى

و همچنین احادیث فراوانی در کلام رسول خدا ـ مانند حدیث غضب الهی با غضب حضرت فاطمه علیهاالسلام:

عَنِ النَّبِيِّ ص أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ فَاطِمَةَ شِجْنَةٌ مِنِّي يُؤْذِينِي مَا آذَاهَا وَ يَسُرُّنِي مَا يَسُرُّهَا وَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَيَغْضَبُ‏ لِغَضَبِ‏ فَاطِمَةَ وَ يَرْضَى لِرِضَاهَا

و نیز احادیث فراوانی در کلام اهل‌بیت ـ مانند حدیث امام زمان که ایشان را الگوی خود معرفی می‌کنند:

فِي ابْنَةِ رَسُولِ اللَّهِ ص لِي أُسْوَةٌ حَسَنَة

بیانگر بخشی از عظمت ایشان است؛ تا جایی که در بعضی روایات آمده است که حضرت را «فاطمه» نامیدند زیرا مردم نمی‌توانند به شناخت کامل حضرت دست یابند. در روایتی در ذیل سوره قدر چنین آمده است:

سُمّیت فاطمه لأنّ الخلق فُطِموا عن معرفتها

یعنی همان‌طور که معرفت شب قدر دشوار است و هر کسی به عظمت شب قدر پی نمی‌برد، عظمت حضرت زهرا علیهاالسلام نیز آنچنان زیاد است که خلق به عمق معرفت جایگاه ایشان پی نمی‌برد.

چنین شخصیتی به طور حتم بهترین الگو برای هر انسانی است که می‌خواهد به سمت بهترین شدن حرکت کند.

حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز در توصیف حضرت زهرا علیهاالسلام می‌فرمایند:

ایشان بهترین کمک برای رسیدن به طاعت الهی است.

بدون شک آشنایی با سیره ایشان ما را نیز در مسیر اطاعت الهی یاری می‌کند؛ مخصوصاً زمانی که خداوند ایشان را «خیر کثیر» (کوثر) پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌کنند.

تاریخ اگرچه بخش کمی از زندگی ایشان را بیان کرده است، اما همین اندک، هزاران صفحه درس و رهنمود را برای ما به ارمغان آورده است.

ابعاد مختلف زندگی حضرت ـ چه در زمان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در مکه و چه در زمان حضور پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در مدینه و مخصوصاً پس از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ باید برای همهٔ مسلمانان و آزاداندیشان جهان، تبیین گردد.

ابعاد مختلف زندگانی حضرت

در تاریخ زندگانی حضرت، مخصوصاً در دوران حیات رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله ، موارد مختلفی از سیره ایشان نقل شده است. جایگاه علمی حضرت که در مواردی همچون سؤال سلمان از حضرت فاطمه علیهاالسلام و سؤالات متعدد بانوی مدینه از مسائل شرعی و جوابی که حضرت به او می‌دهند، بیان شده است.

از جمله روایتی که در منابع معتبر آمده و متن کامل آن به زبان عربی در پاورقی آمده است^۱، ماجرای بانویی که برای مسائل شرعی مادرش نزد حضرت فاطمه علیهاالسلام می‌آمد و سؤال پشت سؤال می‌پرسید. حضرت، با آرامش، حلم و دقّت، هر بار پاسخ دقیق شرعی را ارائه می‌دادند و این روند بارها تکرار شد.

تا جایی که آن زن، با شرمندگی گفت: دیگر مزاحم شما نمی‌شوم، احساس می‌کنم شما را بسیار به زحمت انداخته‌ام.

حضرت زهرا (سلام الله علیها) اظهار نمود خیر، براى من زحمتى نخواهد بود.

سپس افزود چنانچه شخصى اجیر شده باشد تا بارى سنگین را به جایى ببرد و در ازاى آن مبلغ صد هزار دینار مزد بگیرد آیا ناراحت مى شود؟!

آن زن در جواب حضرت گفت خیر.

بعد از آن فرمود من براى هر سؤال که جوابش را بگویم اجیر تو هستم و مزد و پاداش آن نزد خداوند متعال به ارزشى بیش از آنچه که در این جهان است مى باشد.

پس اکنون آنچه مى خواهى سؤال کن و براى من ناراحت مباش که از پدرم رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) شنیدم که فرمود علما و دانشمندان، شیعیان و پیروان ما در روز قیامت در حالى محشور مى شوند که تاج کرامت بر سر نهاده اند.
در ادامه روایت نیز به مقام ارزش تلاش علمی و تبیینی اهل‌بیت و علما اشاره می‌شود که بیانگر نگاه عمیق حضرت نسبت به «هدایت فکری جامعه» است.

این روایت، تنها یک نمونه از علم، سعه‌صدر، سعه‌روح، مدیریت ارتباطی و صبر بی‌بدیل حضرت در انتقال معارف الهی است.

 در مورد بخشش های ایشان هم در آیات و هم در روایات نکاتی وجود دارد.

حضرت زهرا باغ فدک را هم مدیریت می کردند و این نشانه ی مدیریت اقتصادی ایشان نیز هست.

جهادی بزرگ

بدون شک یکی از مهم‌ترین لحظات تاریخ، زمانی است که مسلمانان پس از وفات رسول خدا، عهد خود را با پیامبر فراموش کردند و از فرمان الهیِ روز غدیر غافل شدند.

در چنین شرایطی، که بسیاری از صحابه به دلایل مختلف ــ از جمله ترس، جهل، بی‌تفاوتی، یا منافع مادی ــ سکوت کردند و از حق دفاع نکردند؛ حضرت زهرا علیهاالسلام با حضور در مسجد پیامبر، کاری انجام دادند که مسیر تاریخ را روشن و غیرقابل انکار کرد. ایشان با سخنرانی، خطبه و احتجاج، حقیقت را بر همگان آشکار ساختند تا هیچ کس در طول تاریخ نتواند بگوید «ما حقیقت را نشنیدیم» یا «حجت بر ما تمام نشد».

به بیان دیگر، نخستین و بزرگ‌ترین جهاد تبیین پس از رسول خدا را حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام انجام دادند؛ جهادی که نه تنها در زمان خود، بلکه تا امروز، همچون یک سند الهیِ تاریخی، مسیر حقیقت را روشن نگاه داشته است.

خطبه فدکیه؛ بازخوانی حقیقت

خطبه فدکیه، در حقیقت مروری دوباره بر دستورات خداوند و یادآوری چالش‌های بزرگ عصر رسول خداست؛ و نیز تبیین جایگاه امیرالمؤمنین علیه‌السلام در همه لحظات نجات اسلام.

حضرت زهرا علیهاالسلام در فرازى از این خطبه می‌فرمایند:

«کُلَّما اَوْقَدُوا ناراً لِلْحَرْبِ اَطْفَأَهَا اللَّهُ، اَوْ نَجَمَ قَرْنُ الشَّیْطانِ، اَوْ فَغَرَتْ فاغِرَةٌ مِنَ الْمُشْرِکینَ، قَذَفَ اَخاهُ فی لَهَواتِها، فَلا یَنْکَفِی‏ءُ حَتَّى یَطَأَ جِناحَها بِأَخْمَصِهِ»

هرگاه آتش جنگ برافروختند خداوند خاموشش نموده، یا هر هنگام که شیطان سر برآورد یا اژدهائى از مشرکین دهان بازکرد، پیامبر برادرش  ـ حضرت على عليه السلام ـ  را در کام آن افکند، و او تا زمانى که سرآنان را به زمین نمى‌‏کوفت و آتش آنها را به آب شمشیرش خاموش نمى‌‏کرد، باز نمى‏‌گشت

این جمله، فقط یک روایت تاریخی نیست؛ نقشه راه است.

خطبه فدکیه، الگویی بی‌نظیر برای هر کسی است که می‌خواهد امروز در مسیر دفاع از اسلام و انقلاب، جهاد تبیین کند.

پیش‌نیازهای جهاد تبیین

در ابتدای خطبه فدکیه، نکات بسیار مهمی وجود دارد که نباید از آن غافل شد.

حضور مهم اجتماعی – سیاسی – اعتقادی حضرت در مسجد رسول خدا برای تبیین اسلام ناب محمدی و مقابله با انحراف و بیداری مردم ، همراه با حفظ شئونات و جایگاه رفیع زن در اسلام است.

در ابتدا خطبه فدکیه آمده است حضرت در میان زنان بنی هاشم از خانه خارج شدند.

ترسیم خطبه از پوشش حضرت و لباس بلندی که بر تن دارند نشانه این است که حفظ حجاب هیچگاه نباید فراموش شود.

در مسجد نیز، میان حضرت و مردم حائلی قرار داده می‌شود تا سخنرانى ایشان، در اوج حیا، وقار، و کرامت انجام گیرد.

این سکینه و وقار و حیا که نشانه عقلانیت حضرت است، فضای مسجد را آماده پذیرش کلمات ایشان می‌کند.

شاید به همین دلیل است که امروز نیز دشمنان تلاش می‌کنند تا زنان را از حیا و وقار دور کنند تا اعتبار و اثرگذاری بانوان را کم‌رنگ سازند.

استمرار در جهاد تبیین

یکی از نکات مهم در مورد جهاد تبیین حضرت فاطمه علیهاالسلام، خستگی‌ناپذیری ایشان در مسیر هدایت جامعه است.

در تاریخ نقل شده است که حضرت چهل روز متوالی به خانه اصحاب سر زدند و آنان را نسبت به بیعت با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و یاری امام علی علیه‌السلام تذکر می‌دادند.

شیخ مفید می نویسد:

 «حَمَلَهَا عَلِی عَلَی أَتَانٍ عَلَیهِ کسَاءٌ لَهُ خَمْلٌ فَدَارَ بِهَا أَرْبَعِینَ صَبَاحاً فِی بُیوتِ اَلْمُهَاجِرِینَ وَ اَلْأَنْصَارِ وَ اَلْحَسَنِ(ع) وَ اَلْحُسَینِ(ع) مَعَهَا»

 امام علی(علیه السلام) حضرت فاطمه(علیها السلام) را بر مرکبی سوار می کرد و چهل روز آن حضرت(علیها السلام) را بر در خانه مهاجران و انصار می برد.

حتی امام حسن(علیه السلام) و امام حسین(علیه السلام) را نیز همراهش بودند.

حضرت فاطمه(علیها السلام) خطاب به آنان می فرمود:

 «یا مَعْشَرَ اَلْمُهَاجِرِینَ وَ اَلْأَنْصَارِ اُنْصُرُوا اَللَّهَ فَإِنِّی اِبْنَةُ نَبِیکمْ وَ قَدْ بَایعْتُمْ رَسُولَ اَللَّهِ(ص) یوْمَ بَایعْتُمُوهُ أَنْ تَمْنَعُوهُ وَ ذُرِّیتَهُ مِمَّا تَمْنَعُونَ مِنْهُ أَنْفُسَکمْ وَ ذَرَارِیکمْ فَفُوا لِرَسُولِ اَللَّهِ(ص) بِبَیعَتِکمْ قَالَ فَمَا أَعَانَهَا أَحَدٌ وَ لاَ أَجَابَهَا وَ لاَ نَصَرَهَا»

 ای مهاجران و ای انصار! خدا را یاری کنید.

من دختر پیامبر شما هستم. شما در روزی که با رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بیعت کردید، متعهد شدید که از آن چیزی که خود و فرزندانتان را حفظ می کنید او و فرزندانش را نیز محافظت کنید.

پس حال به بیعتتان با رسول خدا عمل نمایید.

اما هیچ کدام از آنان او را یاری نکرد و پاسخ او را نداد و یاری اش نکرد. (الاختصاص شیخ مفید، ص۱۸۳)

اگرچه بسیاری از صحابه در این مسیر همراهی نکردند، اما حضرت هیچگاه خسته نشدند و این فعالیت خستگی‌ناپذیر را چهل روز ادامه دادند.

همچنین، استدلال به حدیث غدیر و شاهد گرفتن حاضرین پس از حضرت زهرا علیهاالسلام ادامه داشت؛ به گونه‌ای که ائمه علیهم‌السلام نیز از مردم در مورد این گواهی، پرسش و ثبت می‌کردند.

جهاد قرآنی

در خطبه شریف فدکیه، حضرت زهرا علیهاالسلام از ۲۶ آیه قرآن بهره برده‌اند. برخی از این آیات بیانگر وضعیت مردم و ضرورت نجات اسلام است، برخی به ویژگی‌های پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله اشاره دارند و برخی دیگر، عاقبت و سرنوشت مردم را تبیین می‌کنند.

حضرت زهرا علیهاالسلام برای دفاع از حق و مقابله با استدلال‌های نادرست مخاطبین، با استناد به آیات قرآن اثبات کردند که پیامبر ارث گذاشته و ایشان حق دریافت ارث دارند. این نوع استدلال به قرآن همواره یکی از مهم‌ترین کلیدهای جهاد تبیین در کلام اهل بیت علیهم‌السلام و بزرگان دین بوده است.

هر کسی که بخواهد در عرصه جهاد تبیین ورود کند، باید به این کتاب روشنگر الهی تمسک جوید و از آموزه‌های آن در تبیین حقایق کمک بگیرد.

متأسفانه دشمنان اسلام نیز تلاش می‌کنند با مطالعه قرآن، بر آیات آن مسلط شوند و برای طرح نقشه‌های خود، خود را حق جلوه دهند. این موضوع نیز در خود قرآن مورد اشاره قرار گرفته است:

هُوَ الَّذي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتابَ مِنْهُ آياتٌ مُحْكَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ فَأَمَّا الَّذينَ في‏ قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْويلِهِ وَ ما يَعْلَمُ تَأْويلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَ ما يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُولُوا الْأَلْباب (آل عمران، ۷)

شاید بتوان گفت یکی از دلایلی که حضرت احمد بن موسی الکاظم علیه‌السلام امین ولایت شدند و توانستند با کلام خود فتنه زمان خود را مدیریت کنند، تسلط ایشان بر قرآن بوده است، همان‌طور که در شرح حال ایشان نیز ذکر شده است.

رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانی خود به مناسبت ۱۳ آبان ۱۴۰۴، مجدداً به انس با قرآن سفارش کردند:

«به همه سفارش می‌کنم که انس با قرآن را فراموش نکنید. بارها گفته‌ام، قرآن را هر روز بخوانید؛ ولو نیم صفحه از هر جای قرآن. قرآن را باز کنید، نیم صفحه بخوانید، یک صفحه بخوانید، هر چقدر رغبت و میل دارید بخوانید.»

جهاد با کلام و عمل

حضرت فاطمه علیهاالسلام بدون شک الگوی تمام جهانیان هستند، چه زن و چه مرد. الگو بودن ایشان در تمام امور زندگی مشهود است. حضرت زهرا علیهاالسلام زمانی که لازم باشد وارد عرصه جهاد تبیین می‌شوند و با بیان قرآنی و کلامی خود، حق را روشن و مردم را هدایت می‌کنند.

نفوذ کلام حضرت از آن جهت است که ایشان مسلمان واقعی بوده و هر آنچه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از طرف خداوند برای مردم بیان کرده‌اند، در زندگی خویش به عمل آورده‌اند.

حضرت زهرا علیهاالسلام یگانه بانوی اسلام است که بانوان مدینه را تعلیم می‌دهد و حتی شخصیت‌هایی مانند سلمان فارسی، سوالات شرعی خود را از ایشان می‌پرسیدند.

این مقام و جایگاه برجسته، مانع از ایفای نقش‌های مادر و همسر برای حضرت نشد. تربیت امام حسن و امام حسین علیهماالسلام و حضرت زینب سلام‌الله‌علیها، انجام امور خانه مانند آرد کردن گندم و پخت نان، نمونه‌ای از کارهای روزمره ایشان است.

حضرت زهرا علیهاالسلام در هر عرصه‌ای، از هیچ لحظه‌ای از اطاعت دستورات خداوند غافل نشده‌اند و همین، ایشان را به الگویی کامل برای همه انسان‌ها تبدیل کرده است.

دشمنان همیشه بیدار

پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در طول عمر شریف خود بارها از حضرت فاطمه علیهاالسلام تعریف کرده و جایگاه ویژه‌ای برای ایشان در میان مسلمانان ایجاد نمودند.

حضرت زهرا علیهاالسلام در خطبه فدکیه، دشمنان خدا را محکوم، آنان را رسوا و غافلان را از خواب بیدار می‌کنند. اما در انتهای خطبه نکته مهمی وجود دارد: بسیاری از مردم با حضرت همراهی نمی‌کنند. مردمی که در ابتدای حضور ایشان یاد رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌افتند و گریه می‌کنند، پس از سخنان حضرت کوتاهی نشان می‌دهند.

در خطبه نقل شده است:

«سپس لحظه‏ اى سکوت کرد تا همهمه مردم خاموش و گریه آنان ساکت شد و جوش و خروش ایشان آرام یافت، آن گاه کلامش را با حمد و ثناى الهى آغاز فرمود و درود بر رسول خدا فرستاد، در اینجا دوباره صداى گریه مردم برخاست، وقتى سکوت برقرار شد، کلام خویش را دنبال کرد»

در انتها خطبه زمانی که مخالفان حضرت نمی توانند با ایشان مقابله کنند مردم را ملاک و معیار قرار می دهند

فقال أبوبکر: صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَتْ اِبْنَتُهُ، مَعْدِنُ الْحِکْمَةِ، وَ مَوْطِنُ الْهُدى وَ الرَّحْمَةِ، وَ رُکْنُ الدّینِ، وَ عَیْنُ الْحُجَّةِ، لا اَبْعَدُ صَوابَکِ وَ لا اُنْکِرُ خِطابَکِ، هؤُلاءِ الْمُسْلِمُونَ بَیْنی وَ بَیْنَکِ قَلَّدُونی ما تَقَلَّدْتُ، وَ بِاتِّفاقٍ مِنْهُمْ اَخَذْتُ ما اَخَذْتُ، غَیْرَ مَکابِرٍ وَ لا مُسْتَبِدٍّ وَ لا مُسْتَأْثِرٍ، وَ هُمْ بِذلِکَ شُهُودٌ.

ابوبکر گفت:

خدا و پیامبرش راست گفته، و دختر او نیز، که معدن حکمت و جایگاه هدایت و رحمت، و رکن دین و سرچشمه حجت و دلیل مى‌‏باشد و راست مى‏‌گوید، سخن حقّت را دور نیفکنده و گفتارت را انکار نمى‌‏کنم، این مسلمانان بین من و تو حاکم هستند، و آنان این حکومت را بمن سپردند، و به تصمیم آنها این منصب را پذیرفتم، نه متکبّر بوده و نه مستبدّ به رأى هستم، و نه چیزى را براى خود برداشته‏‌ام، و اینان همگى گواه و شاهدند.

و زمانی که مردم از همراهی حضرت کوتاهی می کنند و مورد نکوهش قرار می گیرند.

فالتفت فاطمة علیهاالسلام الى النساء، و قالت: مَعاشِرَ الْمُسْلِمینَ الْمُسْرِعَةِ اِلى قیلِ الْباطِلِ، الْمُغْضِیَةِ عَلَى الْفِعْلِ الْقَبیحِ الْخاسِرِ، اَفَلا تَتَدَبَّرُونَ الْقُرْانَ اَمْ‏عَلی قُلُوبٍ اَقْفالُها، کَلاَّ بَلْ رانَ عَلى قُلُوبِکُمْ ما اَسَأْتُمْ مِنْ اَعْمالِکُمْ، فَاَخَذَ بِسَمْعِکُمْ وَ اَبْصارِکُمْ، وَ لَبِئْسَ ما تَأَوَّلْتُمْ،

آنگاه حضرت فاطمه علیهاالسلام رو به مردم کرده و فرمود:
اى مسلمانان! که براى شنیدن حرف‌هاى بیهوده شتابان بوده، و کردار زشت را نادیده می‌گیرید، آیا در قرآن نمى‌‏اندیشید، یا بر دلها مهر زده شده است، نه چنین است بلکه اعمال زشتتان بر دلهایتان تیرگى آورده، و گوش‌ها و چشمانتان را فراگرفته، و بسیار بد آیات قرآن را تأویل کرده، و بد راهى را به او نشان داده، و با بدچیزى معاوضه نمودید، به خدا سوگند تحمّل این بار برایتان سنگین، و عاقبتش پر از وزر و وبال است، آنگاه که پرده‏ها کنار رود و زیان‌هاى آن روشن گردد، و آنچه را که حساب نمى‌‏کردید و براى شما آشکار گردد، آنجاست که اهل باطل زیانکار گردند.

شاید دلیل اصلی این همراهی نکردن، نقشه‌های منافقین و جایگاه‌سازی آنان در میان مردم باشد. به همین دلیل، همواره باید مراقب بود که دشمن در دل نفوذ نکند؛ چرا که اگر چنین شود، ممکن است همانند مردم مدینه و کوفه، فرزند حضرت زهرا علیهاالسلام را یاری نکنیم.

مدافع ولایت؛ الگوی امین ولایت

بین حضرت زهرا علیهاالسلام و حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام شباهت‌های بارزی وجود دارد. بدون شک، مادر بزرگوار حضرت احمد بن موسی، حضرت ام احمد، در تربیت و رشد ایشان از سیره حضرت زهرا علیهاالسلام الگو گرفته است.

حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام، همانند حضرت زهرا علیهاالسلام، در دورانی که امام زمان خود تنها شدند، مردم را جمع کرده و با جهاد تبیین، آنان را نسبت به اشتباهاتشان بیدار نمودند. ایشان در مسیر امام خود، جان خود را تقدیم کردند.

شباهت دیگر این دو شخصیت، نقشه دشمن برای تنها کردن ایشان است. دشمن با ابزارهای رسانه‌ای خود، یاران حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام را متفرق نمود؛ همان‌گونه که در دوران حضرت زهرا علیهاالسلام، نقشه‌های دشمن سبب شد که یاری مردم از ایشان گرفته شود.

شباهت دیگر این دو بزرگوار، محبت و احترام ویژه‌ای است که از سوی پدرانشان نسبت به آن‌ها وجود داشت. همان‌طور که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله بارها محبت و جایگاه بی‌نظیر حضرت زهرا علیهاالسلام را بیان کرده‌اند، امام موسی بن جعفر علیه‌السلام نیز نسبت به حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام محبتی خاص داشتند.

بی‌دلیل نیست که امام رضا علیه‌السلام در حق حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام دعای خاص می‌کنند، همان‌گونه که امیرالمؤمنین علیه‌السلام همواره در حق حضرت زهرا علیهاالسلام دعا می‌کردند.

حضرت احمد بن موسی علیه‌السلام خطرات مسیر حرکت به سمت مرو را به جان خریدند تا امامشان تنها نماند؛ همان‌گونه که حضرت زهرا علیهاالسلام خطرات دفاع از امیرالمؤمنین علیه‌السلام را پذیرفتند تا دشمنان گمان نکنند امام تنها شده است و هر دو در راه دفاع از ولایت شهید شدند.

1.  قَالَ الإمام الحسن العسكري عليه السلام وَ حَضَرَتِ امْرَأَةٌ عِنْدَ الصِّدِّيقَةِ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ ع فَقَالَتْ: إِنَّ لِي وَالِدَةً ضَعِيفَةً- وَ قَدْ لُبِسَ عَلَيْهَا فِي أَمْرِ صَلَاتِهَا شَيْ‏ءٌ، وَ قَدْ بَعَثَتْنِي إِلَيْكِ أَسْأَلُكِ.فَأَجَابَتْهَا فَاطِمَةُ ع عَنْ ذَلِكَ، ثُمَّ ثَنَّتْ، فَأَجَابَتْ، ثُمَّ ثَلَّثَتْ [فَأَجَابَتْ‏] إِلَى أَنْ عَشَّرَتْ فَأَجَابَتْ، ثُمَّ خَجِلَتْ مِنَ الْكَثْرَةِ، فَقَالَتْ: لَا أَشُقُّ عَلَيْكِ يَا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ.قَالَتْ فَاطِمَةُ ع: هَاتِي وَ سَلِي عَمَّا بَدَا لَكِ، أَ رَأَيْتِ مَنِ اكْتُرِىَ يَوْماً يَصْعَدُ إِلَى سَطْحٍ بَحَمْلٍ ثَقِيلٍ، وَ كِرَاؤُهُ مِائَةُ أَلْفِ دِينَارٍ، أَ يَثْقُلُ عَلَيْهِ فَقَالَتْ: لَا.فَقَالَتْ: اكْتُرِيتُ أَنَا لِكُلِّ مَسْأَلَةٍ- بِأَكْثَرَ مِنْ مِلْ‏ءِ مَا بَيْنَ الثَّرَى إِلَى الْعَرْشِ لُؤْلُؤاً فَأَحْرَى أَنْ لَا يَثْقُلَ عَلَيَّ، سَمِعْتُ أَبِي [رَسُولَ اللَّهِ‏] ص يَقُولُ: إِنَّ عُلَمَاءَ شِيعَتِنَا يُحْشَرُونَ، فَيُخْلَعُ عَلَيْهِمْ مِنْ خِلَعِ الْكَرَامَاتِ- عَلَى قَدْرِ كَثْرَةِ عُلُومِهِمْ، وَ جِدِّهِمْ فِي إِرْشَادِ عِبَادِ اللَّهِ، حَتَّى يُخْلَعَ عَلَى الْوَاحِدِ مِنْهُمْ- أَلْفُ أَلْفِ خِلْعَةٍ مِنْ نُورٍ.ثُمَّ يُنَادِي مُنَادِي رَبِّنَا عَزَّ وَ جَلَّ: أَيُّهَا الْكَافِلُونَ لِأَيْتَامِ آلِ مُحَمَّدٍ، النَّاعِشُونَ لَهُمْ عِنْدَ انْقِطَاعِهِمْ عَنْ آبَائِهِمُ- الَّذِينَ هُمْ أَئِمَّتُهُمْ، هَؤُلَاءِ تَلَامِذَتُكُمْ- وَ الْأَيْتَامُ الَّذِينَ كَفَلْتُمُوهُمْ وَ نَعَشْتُمُوهُمْ- فَاخْلَعُوا عَلَيْهِمْ [كَمَا خَلَعْتُمُوهُمْ‏] خِلَعَ الْعُلُومِ فِي الدُّنْيَا.فَيَخْلَعُونَ عَلَى كُلِّ وَاحِدٍ مِنْ أُولَئِكَ الْأَيْتَامِ- عَلَى قَدْرِ مَا أَخَذُوا عَنْهُمْ مِنَ الْعُلُومِ حَتَّى إِنَّ فِيهِمْ- يَعْنِي فِي الْأَيْتَامِ- لَمَنْ يُخْلَعُ عَلَيْهِ مِائَةُ أَلْفِ خِلْعَةٍ وَ كَذَلِكَ يَخْلَعُ هَؤُلَاءِ الْأَيْتَامِ عَلَى مَنْ تَعَلَّمَ مِنْهُمْ.
   ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَقُولُ: أَعِيدُوا عَلَى هَؤُلَاءِ الْعُلَمَاءِ- الْكَافِلِينَ لِلْأَيْتَامِ حَتَّى تُتِمُّوا لَهُمْ خِلَعَهُمْ، وَ تُضَعِّفُوهَا.فَيُتِمُّ لَهُمْ مَا كَانَ لَهُمْ قَبْلَ أَنْ يَخْلَعُوا عَلَيْهِمْ، وَ يُضَاعَفُ لَهُمْ، وَ كَذَلِكَ مَنْ بِمَرْتَبَتِهِمْ مِمَّنْ يُخْلَعُ عَلَيْهِ عَلَى مَرْتَبَتِهِمْ.وَ قَالَتْ فَاطِمَةُ ع: يَا أَمَةَ اللَّهِ- إِنَّ سِلْكاً مِنْ تِلْكِ الْخِلَعِ- لَأَفْضَلُ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ أَلْفَ أَلْفِ مَرَّةٍ، وَ مَا فَضَلَ فَإِنَّهُ مَشُوبٌ بِالتَّنْغِيصِ وَ الْكَدَرِ.   ↩︎

شرکت در مسابقه ملی بانوی تبیین